Dwa nowe obrazy Wyspiańskiego w MN w Krakowie
W
111. rocznicę śmierci wybitnego polskiego malarza Stanisława Wyspiańskiego, Ministerstwo
Kultury
i Dziedzictwa Narodowego wraz z Muzeum Narodowym
w Krakowie zaprezentowało dwa wyjątkowe obrazy jego autorstwa, które już niebawem będzie można oglądać
w MNK.
„Autoportret” z 1897 roku i „Portret doktora Jana Raczyńskiego” z 1904 roku zostały zakupione dzięki dotacji MKiDN przez Muzeum Narodowe w Krakowie.
i Dziedzictwa Narodowego wraz z Muzeum Narodowym
w Krakowie zaprezentowało dwa wyjątkowe obrazy jego autorstwa, które już niebawem będzie można oglądać
w MNK.
„Autoportret” z 1897 roku i „Portret doktora Jana Raczyńskiego” z 1904 roku zostały zakupione dzięki dotacji MKiDN przez Muzeum Narodowe w Krakowie.
– Zwłaszcza pierwszy obraz jest niezwykle
cenny dla polskiego dziedzictwa i dla naszej kolekcji. W polskich zbiorach
istnieje tylko 10 autoportretów Wyspiańskiego – ten jest jedenasty i piąty z
wykonanych w technice pastelu. Co więcej, autoportret ten nigdy nie był
pokazywany publicznie, dotychczas znaliśmy go tylko ze zdjęć. Można wręcz
powiedzieć, że został cudownie odnaleziony - mówi dr hab. Andrzej Betlej,
dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.
Wyspiański
tworzył własne portrety rzadko, powstawały
w ważnych momentach jego życia i miały zawsze charakter symboliczny. Opowieściami o sobie są pierwsze autoportrety wykonane w szkicowniku w roku 1890, podczas podróży artysty po Europie, portret z 1903 r. wybrany przez Wyspiańskiego i złożony w depozyt do Muzeum Narodowego w Krakowie z myślą o stworzeniu tu kolekcji swych najwartościowszych dzieł. Wizerunek ten powstał w roku 1897, który był przełomowym czasem w twórczości malarza. Powstały wtedy „Skarby Sezamu”, „Moczar” i „Zamki na lodzie”, wielkoformatowe pastelowe kompozycje, w których Wyspiański widział początek nowego, dojrzałego etapu swej malarskiej twórczości.
w ważnych momentach jego życia i miały zawsze charakter symboliczny. Opowieściami o sobie są pierwsze autoportrety wykonane w szkicowniku w roku 1890, podczas podróży artysty po Europie, portret z 1903 r. wybrany przez Wyspiańskiego i złożony w depozyt do Muzeum Narodowego w Krakowie z myślą o stworzeniu tu kolekcji swych najwartościowszych dzieł. Wizerunek ten powstał w roku 1897, który był przełomowym czasem w twórczości malarza. Powstały wtedy „Skarby Sezamu”, „Moczar” i „Zamki na lodzie”, wielkoformatowe pastelowe kompozycje, w których Wyspiański widział początek nowego, dojrzałego etapu swej malarskiej twórczości.
Natomiast przedstawiony na drugim portrecie
mężczyzna to lekarz pediatra Jan Rudolf Raczyński (1865-1918), mąż Marii, córki
Stanisława i Elizy Pareńskich, wielkich admiratorów sztuki Stanisława Wyspiańskiego,
dobry znajomy zarówno samego artysty, jak i innych malarzy i poetów
modernistycznych przełomu wieku w Krakowie. Wizerunek powstał w roku 1904, w
którym Raczyński poślubił Marię z domu Pareńską. Jesienią i zimą tego roku
Wyspiański niezwykle intensywnie pracował dla Elizy Pareńskiej, realizował
m.in. projekt wystroju mieszkania dla jej córki Zofii, poślubionej Tadeuszowi
Żeleńskiemu. Być może właśnie wtedy powstał również pastel z wizerunkiem Jana
Rudolfa Raczyńskiego, męża drugiej z trzech córek państwa Pareńskich.
Przedstawienie modela na tym obrazie
jest charakterystyczne dla arcydzieł portretowych Wyspiańskiego: ujęcie postaci
na neutralnym tle, pominięcie wszelkich akcesoriów nadających wizerunkowi
charakter anegdotyczny, szkicowe potraktowanie sylwetki portretowanego z
wyraźnym skoncentrowaniem na wyrazie jego twarzy, służące „przedstawieniu
istoty portretowanej osobowości”. Ważną cechą malarstwa (nie tylko
portretowego) Wyspiańskiego była również linia, niezwykle ekspresyjna, żywa w
przebiegu, która dodawała wyrazu, kolor
i modelunek były traktowane drugoplanowo.
Portret doskonale wpisuje
się w stworzoną w roku 1904 przez autora „Wesela” galerię pastelowych
wizerunków osobistości świata kultury.
W kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie znajdują się cztery podobne w kompozycji, a nawet rozmiarze, wizerunki literatów i lekarzy z tego czasu. Są to: „Portret Władysława Mickiewicza”, „Portret lekarza”, „Portret Wilhelma Feldmana” i „Portret Adama Chmiela”.
Oba obrazy prezentowane będą podczas nowej odsłony ekspozycji poświęconej Stanisławowi Wyspiańskiemu, która w krakowskim Muzeum Narodowym otwarta zostanie 15 stycznia 2019 r.
Foto: mat.pras. MNK
i modelunek były traktowane drugoplanowo.
W kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie znajdują się cztery podobne w kompozycji, a nawet rozmiarze, wizerunki literatów i lekarzy z tego czasu. Są to: „Portret Władysława Mickiewicza”, „Portret lekarza”, „Portret Wilhelma Feldmana” i „Portret Adama Chmiela”.
Oba obrazy prezentowane będą podczas nowej odsłony ekspozycji poświęconej Stanisławowi Wyspiańskiemu, która w krakowskim Muzeum Narodowym otwarta zostanie 15 stycznia 2019 r.
Foto: mat.pras. MNK
Komentarze
Prześlij komentarz