Zapowiedzi muzealne na rok 2021 - MN w Krakowie
Plany muzealne na rok 2021
O tegorocznych
wydarzeniach muzealnych mówił podczas noworocznego spotkania z mediami Dyrektor
MNK prof. Andrzej Szczerski:
- Najbliższe
miesiące w naszym muzeum to początek tego, o czym mówiliśmy rok temu,
zapowiadając nowe otwarcie i nowy rozdział w historii muzeum, skoncentrowany
przede wszystkim wokół przebudowy stałych ekspozycji. Przez ostatnie lata
przyzwyczailiśmy się do spektakularnych wystaw czasowych. Było ich coraz więcej
i bardzo dobrze. Pamiętajmy jednak, że podstawą, filarem, na którym opiera się
działalność muzeum, są wystawy stałe. Mamy wybitną kolekcję, którą w tej formie
chcemy na nowo pokazać, dlatego w tym roku ten obszar naszej działalności
będzie szczególnie istotny, choć jednocześnie jest obecny drugi filar, czyli
działalność w ramach wystaw czasowych związanych z tematyką nowoczesności w
historii sztuki polskiej XX i XXI wieku.
W tym roku dokonamy reorganizacji pięciu
wystaw stałych. Powrócą te, które możemy pamiętać sprzed bardzo wielu lat, ale
pojawią się też nowe, których w Muzeum Narodowym jeszcze nigdy nie było.
A zatem najpierw otwieramy Galerię Sztuki
Starożytnej w Arsenale Muzeum Książąt Czartoryskich na pierwszym piętrze.
Będzie to wspaniała ekspozycja w zupełnie nowej aranżacji plastycznej.
Zaprezentujemy zabytki, które pochodzą z dwóch źródeł: kolekcji Czartoryskich i
kolekcji Potockich, na nowo odkryte i pokazane.
Jednocześnie bardzo ważna dla naszego
muzeum jest praca ze sztuką i kulturą współczesną. Otwarcie długo oczekiwanej
Galerii XX i XXI wieku w Gmachu Głównym, obejmującej całe drugie piętro,
nastąpi w zupełnie nowej redakcji. Kolekcja, którą wcześniej eksponowaliśmy,
będzie uzupełniona o nowe dzieła sztuki w całkowicie nowej odsłonie, z bardzo
ważnym eksperymentalnym i nowatorskim projektem wpisania kapsuł edukacyjnych w
przestrzeń wystawy.
Nowością będą dwie galerie w Kamienicy
Szołayskich, którą zamieniamy tak naprawdę w muzeum designu i architektury,
zapowiadając to, co się będzie działo w Muzeum Narodowym w Krakowie po
odnowieniu budynku dawnego hotelu Cracovia. Galeria stała designu na I piętrze
Kamienicy Szołayskich powstaje w oparciu o naszą kolekcję oraz współpracę z
designerami polskimi, których prace również pokażemy. A na II piętrze znajdzie
się komplementarna galeria architektury. Kamienica Szołayskich zamieni się w
ten sposób w zupełnie nowe miejsce artystyczne na mapie Polski.
I wreszcie coś, na co Kraków czekał bardzo
długo: Muzeum Stanisława Wyspiańskiego. Biorąc pod uwagę potrzebę pilnego
pokazania prac tego artysty, a jednocześnie ograniczenia konserwatorskie, jakie
się łączą z taką prezentacją (konieczność ograniczania czasu eksponowania prac
z uwagi na oddziaływanie światła niszczącego przy technice, jaką posługiwał się
Wyspiański, czyli pasteli na papierze, postanowiliśmy nie czekać przez kolejne
lata z nową inwestycją muzealną, ale pokazać wybór prac tego artysty już teraz.
Muzeum Wyspiańskiego znajdzie się w budynku dawnego EUROPEUM. W chwili gdy
otworzyliśmy Muzeum Książąt Czartoryskich, które przejęło obowiązek
prezentowania sztuki zachodnioeuropejskiej, istnienie EUROPEUM w dotychczasowej
formie przestaje mieć rację bytu. Nareszcie Stanisław Wyspiański będzie mieć
swoje własne miejsce i, co ważne, z zachowaniem bezpieczeństwa zbiorów. Muzeum
artysty zostanie zorganizowane na trzech poziomach budynku. W przyziemiu znajdą
się przestrzenie edukacyjne, na parterze przygotujemy ekspozycję mniejszych
prac, natomiast monumentalne cykle poświęcone Wawelowi, naturze i antykowi będą
na pierwszym piętrze.
To są najważniejsze wystawy stałe, które
otwieramy w tym roku.
Jednocześnie od lipca rozpoczynamy cykl
wystaw poświęconych historii nowoczesności. Będą to cztery odsłony mówiące o
tym, w jaki sposób definiowano w kulturze polskiej pojęcie nowoczesności, od
sztuk pięknych po architekturę i design. Te cztery rozdziały to: sztuka
przełomu XIX i XX wieku, modernizm w czasach II Rzeczpospolitej, epoka PRL i
czasy nam współczesne do 1989 roku. Na początek proponujemy style narodowe.
Pojęcie to funkcjonowało na przełomie XIX i XX wieku i wiązało się z
poszukiwaniem nowoczesności w oparciu o powrót do tradycji ludowej, ale też
powrót do natury. Wiązało się też z wydarzeniami niepodległościowymi drugiej
dekady XX wieku. Wystawa, którą już dawno Kraków powinien zorganizować, teraz
się odbędzie.
Najważniejsze wystawy:
„Źródła.
Galeria Sztuki Starożytnej”
Arsenał
Książąt Czartoryskich
Od
kwietnia 2021
Założeniem wystawy stałej sztuki starożytnej z
kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, mieszczącej się na I piętrze w
wyremontowanym Arsenale Muzeum Książąt Czartoryskich, jest ukazanie
kompleksowego obrazu sztuki kultur starożytnych.
Trzon wystawy stanowi zbiór pozyskany przez księcia Władysława Czartoryskiego w 2. połowie XIX wieku. Jego istotnym uzupełnieniem jest zespół obiektów z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie oraz depozyt Rodziny Potockich z Krzeszowic obejmujący głównie rzeźby i płaskorzeźby rzymskie. Wystawę dopełnia kilkanaście artefaktów pochodzących z kolekcji Instytutu Archeologii UJ.
„XX +
XXI. Galeria Sztuki Polskiej”
Gmach Główny, II piętro
Od września 2021
Wystawa będzie prezentować sztukę XX i XXI wieku – od około 1890 roku do czasów najnowszych. Pokażemy sztukę secesji, modernizmu, ekspresjonizmu, formizmu, koloryzmu i awangardy. Z okresu po II wojnie światowej zobaczymy Drugą Grupę Krakowską, grupy Wprost i Ładnie. Stała galeria sztuki współczesnej ma w MNK długą tradycję sięgającą lat 60. XX wieku. W odnowionej galerii po raz pierwszy do malarstwa i rzeźby dołączą zabytki sztuki użytkowej: ceramika (od obiektów z Warsztatów Krakowskich i wyrobów z lokalnych fabryk porcelany po mozaiki ścienne z lat 60. ubiegłego wieku) oraz szkło – formy przestrzenne Henryka Albina Tomaszewskiego. Zamysłem autorów scenariusza jest pokaz zjawiska krakowskiej szkoły grafiki oraz polskiej szkoły plakatu. Kontynuacją poprzedniej galerii będzie projekcja filmów eksperymentalnych i animowanych. Wystawa zostanie też urozmaicona multimediami. Ważnym punktem stałej ekspozycji będzie pokaz sztuki III RP.
Wystawa
będzie mieć przede wszystkim charakter dydaktyczny i edukacyjny. Ma w
południowej części kraju umożliwiać szeroki kontakt ze sztuką XX i XXI wieku
oraz być wizytówką naszej sztuki dla turystów zagranicznych.
Kuratorzy: Andrzej Szczerski, Anna Budzałek, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, Bożena Kostuch, Urszula Kozakowska-Zaucha, Światosław Lenartowicz, Agata Małodobry
„Przedmioty.
Galeria designu polskiego XX i XXI wieku”
Kamienica
Szołayskich, I piętro
Od
października 2021
Kuratorzy: Andrzej Szczerski, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, Bożena Kostuch, Joanna Kowalska, Monika Paś
„Przekroje.
Galeria architektury polskiej XX i XXI wieku”
Kamienica
Szołayskich, II piętro
Od
października 2021
Wystawa zaprezentuje historię, a także współczesne dzieje polskiej architektury przez pryzmat pytań o to, czym jest i czym może być architektura oraz w jaki sposób można opisać relacje łączące ją z użytkownikami i otoczeniem – zarówno tym naturalnym, jak i stanowiącym kontekst kulturowy czy społeczny. Punktem wyjścia dla koncepcji merytorycznej jest wskazanie na znaczenie architektury jako dziedziny ściśle zespolonej z funkcjonowaniem człowieka w świecie, oddziałującej na różne obszary codzienności. Istotne założenie koncepcji kuratorskiej stanowi pojmowanie architektury jako dyscypliny dającej człowiekowi egzystencjalne oparcie w świecie i sytuującej go w społecznym, politycznym czy naturalnym makrokosmosie/otoczeniu. Ekspozycja zostanie podzielona na sześć sekcji odpowiadających sześciu tematom, w ramach których omówione zostaną wybrane polskie projekty i realizacje architektoniczne XX i XXI wieku. Te ścieżki – i myślowe, i przestrzenne – staną się dla publiczności drogowskazami po dziejach architektury polskiej z jej specyficznymi kontekstami oraz uwarunkowaniami powstania. Owe zagadnienia zostały tak dobrane, aby umożliwić opisanie architektury w jej codziennym funkcjonowaniu oraz oddziaływaniu na człowieka i otoczenie, a także aby przybliżyć ją odbiorcom przez zagadnienia wykraczające poza hermetyczność specjalistycznych dyskusji. Co więcej dobrane tematy będą reprezentatywne nie tylko dla kontekstualizacji architektury polskiej. Pomyślane jako uniwersalne i zasadnicze pytania, dotykające istoty architektury, mają wprowadzać w obszar refleksji nad architekturą w ogóle i pozwolić spojrzeć na architektoniczne dziedzictwo w Polsce także z perspektywy ponadczasowych i ponadregionalnych pytań.
Kuratorzy:
Kacper Kępiński, Małgorzata Jędrzejczyk, Weronika Grzesiak
Muzeum
Stanisława Wyspiańskiego
EUROPEUM
– Ośrodek Kultury Europejskiej
Od
listopada 2021
Stanisław
Wyspiański (1869–1907) – dramatopisarz, poeta, malarz, grafik, reformator
teatru, projektant wnętrz – należy do grona najwybitniejszych i
najwszechstronniejszych twórców polskich. MNK zgromadziło największą kolekcję
dzieł tego twórcy – przeszło 1100 obiektów. W jej skład wchodzą między innymi:
malarstwo, projekty dekoracji, rysunki, rzemiosło artystyczne, rzeźby, ryciny
oraz książki artystyczne. Przestrzeń I piętra EUROPEUM wypełnią
dzieła sztuki podzielone na trzy główne wątki: „Wawel – dramat królów”, „Apollo
– Chrystus” oraz „Żywioły”. Wokół nich została zbudowana dalsza opowieść o
artyście i wydobyte aspekty jego twórczości, takie jak nowoczesność, narodowość
czy motywy fantastyczne. W najniższej kondygnacji Muzeum planowana jest
przestrzeń stanowiąca dopełnienie wystawy od strony informacyjnej. W salach
tych znajdą się eksponaty i księgozbiór, a ponadto stanowiska komputerowe.
Będzie tam można skorzystać: z komputerowej informacji na temat zbiorów dzieł
Stanisława Wyspiańskiego w polskich muzeach, kościołach i bibliotekach, z
podstawowej bibliografii dotyczącej jego życia i twórczości (zdigitalizowanych
utworów literackich, artykułów, pism, prac inscenizacyjnych i listów artysty)
oraz z biblioteki podręcznej wielkich badaczy jego twórczości (Gustawa
Puchalskiego i Leona Płoszewskiego), a także obejrzeć wybrane realizacje
telewizyjne, spektakle teatralne i ekranizacje jego dzieł.
Kuratorzy: Magdalena Laskowska, Łucja Skoczeń-Rąpała, Andrzej
Szczerski
„4 × nowoczesność. Polskie style
narodowe”
Gmach Główny. Sala Wystaw Zmiennych
lipiec 2021 – styczeń 2022
Wystawa „Polskie style narodowe” rozpoczyna cykl „4 × nowoczesność”, na który złożą się cztery wystawy w MNK w latach 2021–2024 poświęcone poszukiwaniu oryginalnych wzorców modernizacyjnych w sztuce, designie i architekturze polskiej XX i XXI wieku.
Tematyka wystawy odnosi się do trwającej około roku 1900 w Europie, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej i Skandynawii, debaty na temat stylu narodowego, czyli odrębnej stylistycznie formy wyrażającej wyjątkowość danej kultury. Źródeł takiej narodowej formy poszukiwano zarówno w regionalnych odmianach stylów historycznych, jak i w kulturze ludowej, dążąc do odróżnienia się od późnego historyzmu, a także od secesji. Z tego też względu idea nowego stylu była krokiem w stronę XX wieku, w tym takich tendencji, jak modernizm organiczny czy regionalizm w architekturze. Dla Polski i innych krajów środkowoeuropejskich pozbawionych politycznej niezależności styl narodowy był również potwierdzeniem ich niepodległościowych ambicji, dowodem na kulturową odrębność i samodzielność. Polscy artyści na przełomie XIX i XX wieku potrafili wypracować oryginalne, wysokiej klasy formy artystyczne, pokazując wyjątkowość rodzimej kultury. Jednocześnie ich osiągnięcia wpisywały się w ogólnoeuropejski fenomen odkrywania narodowych korzeni kultury współczesnej, który historia sztuki i architektury nazywa obecnie narodowym romantyzmem. Idee sprzed wieku nie straciły swojej aktualności, a wystawa wpisuje się w dzisiejszą debatę na temat znaczenia tradycji narodowych we współczesnym świecie i relacji lokalność – globalizacja. Ponadto, ze względu na powiązanie nowego stylu z odkrywaniem natury w regionach uznawanych za narodowe enklawy, wystawa odnosi się także do treści ekologicznych i ich wpływu na kulturę współczesną, model domu czy architekturę wnętrz. Ma ona również, tak jak i kolejne wystawy z planowanego cyklu, pokazywać treści istotne dla współczesnych projektów modernizacji Polski, wskazując na ich historyczne konteksty i precedensy.
Wystawę
podzielono na pięć części. W pierwszej zostaną pokazane przykłady polskiego
stroju narodowego z 2. połowy XIX wieku. W części drugiej będzie prezentowany
styl zakopiański, a w trzeciej poszukiwania narodowej formy w oparciu o sztukę
ludową z Huculszczyzny. W kolejnej części znajdą się projekty promujące ideę
stylu narodowego artystów z Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana i Warsztatów
Krakowskich, a na zakończenie zostanie podkreślone znaczenie wystawy
architektury i wnętrz, która odbyła się w Krakowie w 1912 roku, oraz związek
narodowej formy z opracowanym na ziemiach polskich językiem esperanto, który
miał służyć komunikacji między różnymi narodami, podkreślając wartość treści
zarówno uniwersalnych, jak i narodowych.
Zespól
kuratorski:
Andrzej Szczerski, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, Bożena Kostuch,
Joanna Kowalska, Urszula Kozakowska-Zaucha, Mirosław Kruk, Magdalena Laskowska,
Halina Marcinkowska, Magdalena Święch
„Aleksander Kotsis. Odcienie realizmu”
Kamienica Szołayskich, I i II piętro
marzec – czerwiec 2021
Aleksander Kotsis (1836–1877) to jeden
z najważniejszych przedstawicieli polskiego malarstwa realistycznego.
Wychowanek krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych i wiedeńskiej Akademie der
bildenden Künste, należał do pokolenia Jana Matejki i Artura Grottgera.
W
przeciwieństwie do krakowskiego środowiska artystycznego zdominowanego przez
fascynację historią, w dziełach Kotsisa nie odnajdziemy wielkich i znanych
postaci, skomplikowanej historiozofii ani wzniosłych alegorii. Niezależność
jego postawy twórczej opierała się na uważnej i krytycznej, a jednocześnie
pełnej empatii, czasem nazbyt emocjonalnej obserwacji najbliższego otoczenia.
Sztuka tego artysty reprezentuje kierunek realizmu w sztuce europejskiej, jej analogii
można poszukiwać między innymi w twórczości Jeana-François
Milleta, Jules’a Bretona, Christiana Rubena, Ferdinanda Georga
Waldmüllera. Zgodna
z duchem epoki, korespondowała z hasłami głoszonymi przez rodzimych
pozytywistów. Literackie powinowactwa z jego dziełami odnajdziemy w utworach
Marii Konopnickiej, Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza i Michała Bałuckiego.
Równolegle twórczość Kotsisa cechuje charakterystyczny dla sztuki polskiej rys
romantycznego postrzegania świata.
Monograficzna
wystawa w MNK jest pierwszym tak kompleksowym pokazem twórczości Aleksandra
Kotsisa od 1959 roku. Na ekspozycję, zorganizowaną w 185. rocznicę narodzin
artysty, składa się ponad 120 obrazów olejnych oraz około 70 akwarel, rysunków i szkiców.
Kuratorka: Aleksandra Krypczyk de Barra
„Hokusai. Wędrując…
Drzeworyty japońskie z kolekcji Muzeum
Narodowego w Krakowie”
Gmach Główny. Sala Wystaw Zmiennych, I
piętro
lipiec – listopad 2021
Wystawa twórczości Katsushiki Hokusaia (1760–1849) zostanie pokazana w kontekście wędrówek dosłownych – jako przemieszczanie się mistrza po terenach Japonii – a jednocześnie „podróży” artystycznych, związanych z nieustannym poszukiwaniem prawdy w obrazie.
Koncepcja wystawy odnosi się do rozbudowanego kontekstu okresu Edo (1603–1868), do kultury i sztuki, zwłaszcza drzeworytu i malarstwa nurtu ukiyo-e („przepływającego świata”), który zdominował filozofię i estetykę przyjęte przez warstwy mieszczańskie. Przywołuje ona sylwetkę i temperament artystyczny Hokusaia, podkreślając jego pasję poszukiwania, a także osadza twórczość tego mistrza w tradycji japońskiej sztuki i inspiracji, które są wciąż aktualne. Wszystkie prezentowane dzieła pochodzą z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, na którą składają się dary oraz zakupy własne. Zobaczymy około 180 drzeworytów w formie pojedynczych plansz, około 50 woluminów albumów drzeworytniczych, współczesne komiksy manga (około 100 egzemplarzy książek i czasopism) oraz obraz – tryptyk współczesny. Uzupełnieniem ekspozycji będą tkaniny i rzemiosło artystyczne.
Kuratorka: Beata
Romanowicz
„Ursula
von Rydingsvard”
Gmach
Główny, II piętro
wrzesień
2021 – luty 2022
Ursula von Rydingsvard jest artystką polskiego pochodzenia mieszkającą w USA, autorką między innymi rzeźb w przestrzeni publicznej. Jej prace znajdują się w wielu kolekcjach na świecie, w tym w MoMA. Studiowała na Columbia University. Tworzy rzeźby najczęściej w drzewie cedrowym, często wtapiające się w naturalne otoczenie, zwykle surowe i monumentalne.
Kuratorka: Eulalia
Domanowska
„Joachim
Lelewel. Dzieło rytownika polskiego”
Galeria Sztuki Polskiej XIX w. w Sukiennicach - Sala
Wystaw Zmiennych "Malarnia"
wrzesień
– grudzień 2021
Wystawa
zostanie zorganizowana w 235. rocznicę urodzin i 160. rocznicę śmierci tego
wybitnego i zasłużonego Polaka. Skupiać się będzie wokół mało znanej twórczości
graficznej Joachima Lelewela (1786-1861), którego pamiętamy jako historyka,
profesora uniwersytetów Wileńskiego i Warszawskiego, czynnego polityka okresu
powstania listopadowego, członka Rządu Narodowego, prezesa Towarzystwa
Patriotycznego i najsłynniejszego bodaj polistopadowego emigranta. Jest on
znany również jako autor pionierskich w swoim czasie publikacji w dziedzinie
historii, sfragistyki, heraldyki, dziejów piśmiennictwa i księgarstwa w Polsce,
historii kartografii i numizmatyki.
Twórczość
graficzna Lelewela wciąż jest jednak nieznana. Zatem kluczem tej ekspozycji
będzie unikatowa graficzna spuścizna - kolekcja 230 matryc graficznych
Lelewela, zakupiona przez MNK w 1897 roku od Wisławy Jadwigi Russockiej,
bratanicy Joachima W kolekcji, którą przez przeszło wiek kryły muzealne
magazyny, znajdują się między innymi matryce grafik nigdy w pismach Lelewela
nie publikowanych. Tłem dla kolekcji graficznej będzie biografia twórcy,
portrety osób, odgrywających w jego życiu szczególną rolę oraz widoki miast i
instytucji, z którymi związał się poprzez życiowe wybory. Nie zabraknie też portretów bohatera wystawy
oraz pamiątek z nim związanych.
Kuratorka: Janina Wilkosz
„Young Poland: The
Polish Arts & Crafts Movement, 1890–1918”
[„Młoda
Polska: Ruch Odrodzenia Sztuk i Rzemiosł, 1890–1919”]
William
Morris Gallery w Londynie
październik
2021 – styczeń 2022
Planowany
projekt – publikacja i wystawa – posłużą
międzynarodowemu upowszechnieniu kultury polskiej, co przyczyni się do
budowania i wzmacniania nowego wizerunku Polski jako kraju o bogatych
zasobach kulturowych.
Popularyzacja
dorobku postaci wpisujących się w kanon najwybitniejszych polskich
artystów pozwoli publiczności zagranicznej poznać polską tradycję, kulturę,
historię i będzie sprzyjać kreowaniu marki „Polska”. Prezentacja polskiego
dziedzictwa narodowego, a co za tym idzie funkcjonujących wzorców kulturowych i
wartości, umożliwi pokazanie bogatej kultury o silnych cechach rozpoznawczych,
identyfikowalnych na arenie międzynarodowej.
Projekt
jest rezultatem współpracy między Muzeum Narodowym w Krakowie, William Morris
Gallery i Instytutem Kultury Polskiej w Londynie podjętej w celu
organizacji pierwszej na świecie wystawy popularyzującej sztukę użytkową i
architekturę epoki Młodej Polski wraz z wydaniem pierwszej międzynarodowej
publikacji poświęconej w całości tematyce polskiej sztuki stosowanej, rzemiosła
artystycznego i architektury epoki Młodej Polski przygotowanych specjalnie z
myślą o zagranicznych, głównie brytyjskich, odbiorcach.
Kuratorzy: Andrzej Szczerski, Julia Griffin
(informacja muzealna)
Foto:wiki
Komentarze
Prześlij komentarz