Otwarcie stałej Galerii Sztuki Starożytnej w krakowskim Arsenale
Już otwarta jest wystawa stała sztuki starożytnej z kolekcji
Muzeum Narodowego w Krakowie, mieszcząca się na pierwszym piętrze w Arsenale
Muzeum Książąt Czartoryskich, ma na celu ukazanie kompleksowego obrazu sztuki
kultur starożytnych.
– Zwiedzanie Galerii Sztuki Starożytnej to podróż przez kraje basenu Morza Śródziemnego: Grecję, Italię, Egipt i Bliski Wschód – mówi kurator wystawy dr Dorota Gorzelany-Nowak. – Zaczynamy od Egiptu, czyli zabytków najstarszych. Stamtąd przenosimy się w czasie i przestrzeni do Italii, gdzie poznajemy kulturę etruską. Dalej wędrujemy na południe, by zobaczyć zabytki południowej Italii – tam, gdzie działały warsztaty greckie. Kolejny krok to poznawanie kultury rzymskiej, czyli obiektów z epoki cesarstwa rzymskiego. Następnie przenosimy się do Grecji, a stamtąd wędrujemy na Bliski Wschód, gdzie znajdują się zabytki mezopotamskie, a także kartagińskie, czyli sztuka punicka. Na koniec wracamy do Egiptu w czasach późnorzymskich. Otwarta architektura ekspozycji daje nam możliwość porównania różnych kultur, poznajemy na przykład, w jaki sposób chowano zmarłych w Egipcie, Etrurii czy też na trenach rzymskich.
Trzon wystawy w Arsenale stanowi zbiór starożytności pozyskany przez księcia Władysława Czartoryskiego w drugiej połowie XIX w. Jego istotnym uzupełnieniem jest zespół 150 obiektów sztuki antycznej – rzymskich i greckich – Artura Potockiego, zakupiony od spadkobierców pod koniec ubiegłego roku. Zabytki rzeźby i rzemiosła artystycznego, którego najcenniejszą częścią są marmurowe posągi i fragmenty sarkofagów rzymskich pozyskane w 1830 r. w Rzymie, były przechowywane w pałacu w Krzeszowicach pod Krakowem do czasu II wojny światowej. W 1940 r., zanim Hans Frank przejął pałac, Pelagia Potocka, wówczas kustosz Muzeum Książąt Czartoryskich, aby uchronić kolekcję, sprowadziła ją do Krakowa. Część tego zbioru – w tym 150 dzieł sztuki antycznej, głównie rzeźby i płaskorzeźby rzymskie – znalazła schronienie w tymże Muzeum i jako depozyt przeszła w 1950 r. pod opiekę Muzeum Narodowego w Krakowie. W skali polskich zbiorów muzealnych stanowią one unikatowy zespół o wyjątkowym znaczeniu jakościowym, merytorycznym i kolekcjonerskim.
Łącznie na wystawie w Arsenale znajduje się 1000 obiektów - najstarsze pochodzą z III tysiąclecia p.n.e., a najmłodsze z VII w. n.e. Reprezentowane są wszystkie dziedziny rzemiosła starożytnego: kamienna rzeźba architektoniczna, dekoracyjna, portretowa i funeralna, rzeźba w drewnie, wyroby odlewane i wykuwane z brązu, srebra, złota oraz odciskane z gliny, malarstwo na drewnie, glina, ceramika, wyroby plecionkarskie.
Spośród zabytków egipskich wyróżnia się sarkofag z kartonażem i mumią Asetemachbit i sarkofag Tachenemti. Wyposażenie grobowe i przedmioty kultowe obejmują stele grobowe kamienne i drewniane, w tym stelę nomarchy Górnego Egiptu Merera z lat 2155–2040 p.n.e., zespół fragmentów papirusów z tekstami Księgi umarłych, fragmenty tkanin grobowych, kanopy i skrzynki grobowe, figurki uszebti, rzeźby drewniane i brązowe, naczynia kamienne, przedmioty kosmetyczne, kosze i sieć rybacką, biżuterię, amulety, skarabeusze oraz trzy mumie zwierzęce i dwa sarkofagi zwierzęce. Okres bizantyjski reprezentują fragmenty reliefów i tkanin koptyjskich.
Obszar Italii
reprezentują zabytki etruskie, takie jak urna i trzy sarkofagi tuskańskie z III–II
w. p.n.e., głowy wotywne, ceramika – w tym charakterystyczne dla tej kultury bucchero
nero i impasto, wyroby brązowe obejmujące elementy uzbrojenia oraz
typowe przedmioty kosmetyczne. Do najcenniejszych obiektów należą reliefowe
lustro z Prometeuszem z połowy IV w. p.n.e. i dwie złote bransolety z VII w.
p.n.e. W grupie zabytków greckich z terenów południowej Italii obok ceramiki i
figurek terakotowych przykuwa uwagę złota biżuteria grecka i rzymska oraz
naczynia brązowe.
Do
najważniejszych zabytków kultury cesarstwa rzymskiego należą: zespół rzeźb i
ich fragmentów, dwa portrety mumiowe, fresk sakralno-idylliczny datowany na IV
styl pompejański, mozaika grobowa, fragmenty marmurowych sarkofagów rzymskich i
wczesnochrześcijańskich, reliefy architektoniczne i ołtarzowe, naczynia szklane
i ceramika terra sigilata wykonywana w warsztatach egipskich, Azji
Mniejszej i Galii, figurki brązowe oraz inne drobne przedmioty codziennego
użytku.
Jako dopełnienie głównej ekspozycji
sztuki starożytnej zwiedzający może zobaczyć dwie wystawy w Basztach
przylegających do budynku Arsenału: wybór monet w Gabinecie Numizmatycznym
mieszczącym się w Baszcie Stolarskiej oraz zespół najlepszych i najbardziej
charakterystycznych obiektów z terenu Polski pochodzących z kolekcji prehistorycznej
księcia Władysława Czartoryskiego, zlokalizowany w Baszcie Ciesielskiej.
O remoncie Arsenału
Remont Arsenału wraz z aranżacją
Galerii Sztuki Starożytnej kosztował 18,5 mln zł i trwał siedem lat. Środki na
jego prowadzenie pochodziły z trzech źródeł: Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa
Narodowego, Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa i Gminy Miejskiej
Kraków. Prace rozpoczęły się w 2014 roku wymianą pokrycia dachu Arsenału oraz
Baszt: Stolarskiej i Ciesielskiej. Wykonano wtedy też remont konserwatorski
elewacji zewnętrznej budynku i pionową izolację zewnętrzną. Natomiast w latach
2017-2020 przeprowadzono kompleksowy remont wnętrz Arsenału wraz z przebudową
dachu. Przywrócono wówczas historyczny, czterospadowy dach autorstwa Maurycego
Ouradou – architekta księcia Władysława Czartoryskiego. Dzięki temu przestrzeń
uzyskała dodatkowe 30% powierzchni na biura i pomieszczenia techniczne. Jeśli
chodzi o przestrzeń ekspozycyjną to została powiększona o dwa miejsca w
Basztach: Stolarskiej i Ciesielskiej. Te dwie przestrzenie są już dostępne dla
zwiedzających razem z Galerią Sztuki Starożytnej na I piętrze. Piętro niżej
jest sala wystaw czasowych, a docelowo ma być tu przeniesiona Galeria „Broń i
Barwa w Polsce”. Dzięki zainstalowaniu windy Arsenał stał się po raz pierwszy
dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Obiekt został też zaopatrzony w
najważniejsze i najnowocześniejsze systemy obsługi muzealnej: przeciwpożarowy,
ochrony zbiorów, kontrolę dostępu, wentylację i klimatyzację. Wcześniej nie
było żadnych wentylowanych i klimatyzowanych pomieszczeń. Dzięki tym zmianom
przestrzeń w Arsenale zyskała zupełnie nową jakość.
Komentarze
Prześlij komentarz