Sztuka druku we wrocławskim Muzeum Narodowym

Biblioteka Muzeum Narodowego we Wrocławiu, powstała w 1945, jest biblioteką specjalistyczną o charakterze naukowym. Najstarszą część zbiorów tworzą: księgozbiór dawnego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu (Schlesisches Museum der Bildenden Künste), ocalała część księgozbioru dawnego Muzeum Przemysłu Artystycznego i Starożytności (Schlesisches Museum für Kunstgewerbe und Althertümer) oraz zbiory Dawnego Krajowego Urzędu Ochrony Zabytków Prehistorycznych (Landesamt für Vorgeschichte), który zawierał publikacje archeologiczne. Najcenniejszy zasób biblioteki stanowią starodruki, w tym bezcenne inkunabuły (katalog on-line zawiera ponad 1500 tytułów druków wydanych w latach 1472-1800).

Ekspozycja "Sztuka druku", którą będzie można oglądać we wrocławskim muzeum to pierwsza prezentacja najcenniejszych zabytków ze zbiorów Biblioteki Muzeum Narodowego we Wrocławiu, wśród których  pokazana zostanie m.in. Biblia wydana w Lipsku w 1544 r. ze wstępem zawierającym teksty św. Hieronima i Erazma z Rotterdamu, ilustrowana m.in. przez Lukasa Cranacha Młodszego; książka do nauki gry na skrzypcach „Próba gruntownej szkoły skrzypcowej” autorstwa Leopolda Mozarta, ojca Wolfganga Amadeusza. Jedna z prezentowanych  publikacji waży aż 12 kilogramów!
Co zatem będziemy mogli zobaczyć? Dla miłośników starych ksiąg z pewnością prawdziwym przeżyciem może być informacja, że zostanie pokazanych aż 125 starodruków, wśród których znajdzie się 12 inkunabułów (łac. in cunabulis – w kołysce, w pieluszkach), czyli ksiąg najwcześniejszych, wydanych do końca 1500. Najstarsze z pokazywanych dzieł to „Dekret Gracjana” opublikowany w Strasburgu w 1472 r. przez Heinricha Eggensteina.

Na wrocławskiej wystawie pojawią się różne wydania Biblii, dzieła klasyków starożytnych, publikacje poświęcone historii, historii sztuki, matematyce, astronomii, medalierstwu, medycynie. Warto wspomnieć, że drukarze i wydawcy tamtych czasów byli wyjątkowymi twórcami, często z wykształceniem uniwersyteckim, znali wiele języków, przyjaźnili się z wybitnymi myślicielami i naukowcami. Redakcję i korektę wydawanych przez siebie dzieł zwykle zlecali uznanym badaczom. Wyjątkowa i owocna była na przykład przyjaźń Erazma z Rotterdamu i jego wydawcy Johanna Frobena z Bazylei. Z tej zasłużonej oficyny zaprezentowane zostanie wydane w 1525 r. dzieło św. Cypriana z Kartaginy „Opera Sanctissimi…” – autorem opracowania był Erazm z Rotterdamu, a wśród autorów znaleźli się m.in. Albrecht Dürer i Leonardo da Vinci.

Na wystawie będzie można zobaczyć również „Mszały wrocławskie” (1483 i 1499) wydane w Moguncji przez słynną oficynę należącą do Petera Schöffera – jednego z pierwszych czeladników Gutenberga. W wydaniu z 1483 r. znajduje się niezwykle cenny drzeworyt autorstwa wędrownego drukarza i grafika Konrada Baumgartena, który pracował jako drukarz we Wrocławiu. Grafika przedstawia herby księstwa biskupiego nyskiego, biskupów wrocławskich (Jana IV Rotha i  Jana V Thurzona) oraz wizerunki patronów Śląska.
Na uwagę zasługują także druki z oficyny Antona Kobergera w Norymberdze, który handel książkami rozwinął do rozmiarów wielkiego przedsiębiorstwa. Posiadał 24 prasy drukarskie, zatrudniał ponad 100 pracowników: drukarzy, zecerów, korektorów, iluminatorów, ilustratorów oraz handlowców. Z jego oficyny wyszła prezentowana na wystawie „Summa Theologiae” Antonina Pierozziego, dominikanina i arcybiskupa Florencji, założyciela pierwszej publicznej biblioteki w Europie (1444). Wyjątkową pozycją, która pokazana zostanie na wystawie "Sztuka druku" jest „Teutsche Akademie der edlen Bau-, Bild- und Mahlerei-Künste” – pomnikowe dzieło wybitnego niemieckiego artysty Joachima von Sandrarta, założyciela Akademii Sztuk Pięknych w Norymberdze. Zawiera ono ponad 400 grafik i nazywane było najpiękniejszą książką swoich czasów. Najcenniejsze wrocławskie druki to dzieła Georga Hayera „Breslische Schutzen…” oraz Tobiasa Fendta i Seyfrieda Rybischa „Monumenta sepulcrorum”. Pierwsze z nich, wydane w 1613 r. przez Magdalenę Baumann, zawiera ręcznie malowane, unikatowe w skali światowej miedzioryty przedstawiające klejnoty obu wrocławskich bractw kurkowych. Drugie, wydane w 1574, poświęcone zostało nagrobkom słynnych osób – od starożytności do renesansu. Księga zawiera ponad 120 miedziorytów wykonanych przez znanego malarza Tobiasa Fendta. Szkice nagrobków i odpisy napisów sporządził wrocławski humanista Seyfried Rybisch podczas podróży do Włoch w latach 1544-55.

 

 

Wystawa czynna będzie od 22 maja do 15 lipca 2018 r.

Foto: mat.pras. MNWr.