Judaika ponownie w Galerii Rzemiosła Artystycznego w Krakowie


Krakowskie Muzeum Narodowe posiada zbiór judaików, które kolekcjonowało od schyłku XIX w. Obecnie jest ich około 1200, z czego w nowej zmodernizowanej części ekspozycyjnej w Galerii Rzemiosła Artystycznego pokazano 300, a gdyby nie obostrzenia konserwatorskie byłoby ich pokazywanych więcej (niektóre eksponaty muszą być wymieniane co jakiś czas). Możemy zatem obejrzeć 13 gablot, z których dwie pierwsze zawierają ewenementy na skalę światową, np. płyta miedziorytnicza, na której odbijano amulet chroniący matkę dopiero narodzonego dziecka i noworodka (amulety takie umieszczano w łóżku, a nawet pod nim, aby chroniły przed złymi mocami). Niezwykle ciekawym eksponatem jest znajdująca się w drugiej gablocie srebrna kwestarska puszka należąca do bractwa pogrzebowego, zajmującego się pochówkiem zmarłego Żyda, dla którego wszyscy kawalerowie ze wsi, z której pochodził, złożyli się, aby wyprawić mu godny pogrzeb. Puszkę wykonał w 1763\1764 r. złotnik Elimelech, który ozdobił ją rytowanymi scenami z kolejnych faz pochówku.
W tej nowej części Galerii Rzemiosła Artystycznego można także zaznajomić się  z  żydowską biżuterią i numizmatami oraz przykładami druków i tłoków pieczętnych, ale i dowiedzieć się jak wyglądała balsaminka, kielich do kiduszu, szafa do przechowywania Tory, korona Tory, czy misternie zdobione wskazówki do Tory.



Początek zbioru judaików Muzeum Narodowego w Krakowie sięga roku 1887, w którym Leonard Lepszy, historyk sztuki złotniczej i wieloletni naczelnik Urzędu Probierczego w Krakowie, ofiarował pierwszą srebrną balsaminkę – pojemnik służący do przechowywania wonnych ziół. Z upływem czasu zbiór powiększał się dzięki kolejnym darom i zakupom, dokonywanym najliczniej w latach 1935–1939, co umożliwiła celowa dotacja na zakup żydowskiego rzemiosła artystycznego, przyznana Muzeum przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W ten sposób zgromadzono jedną z najciekawszych w Polsce kolekcji różnorodnych zabytków, związanych z historią i kulturą Żydów.

Pokazujemy obecnie ponad 300 zabytków, w tym przedmioty kultu religijnego oraz domowego, świątecznego i codziennego użytku, wykonane w różnych materiałach i technikach w czasie od XVII do XX wieku. Wiele z nich to unikaty, nie tylko na skalę polską. Szczególną uwagę należy zwrócić np. na rzeźbioną w drewnie, polichromowaną szafę do przechowywania zwojów Tory z synagogi w Wysokiem Litewskiem, srebrną puszkę kwestarską bractwa pogrzebowego, wykonaną przez złotnika Elimelecha w 1763/1764 r., zdobioną rytowanymi scenami kolejnych faz pochówku, lub też drewnianą lampę chanukową z Przeworska – mówi kurator ekspozycji Monika Paś.


Foto: mat.pras. MNK

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Lekarz was zeżre na kolację, czyli o "Złej dziewczynce"

Wszyscy jesteśmy barbarzyńcami?

"Nabucco" - o żądzy władzy, miłości i nienawiści