Najlepsze Katalogi Wystaw - odc.5 "Artyści z Krakowa. Generacja 1970-1979"

W najlepszej dziesiątce katalogów do ubiegłorocznych wystaw na miejscu piątym umieściłam wydany przez krakowski MOCAK u schyłku 2017 r. katalog do ekspozycji "Artyści z Krakowa. Generacja 1970-1979". Dwujęzyczna, polsko-angielska publikacja  składa się z kilku tekstów, w których znajdują się podstawowe informacje o twórcach, prezentowanych na trwającej jeszcze do 1 kwietnia 2018 r. wystawie. Są to: Rafał Borcz, Rafał Bujnowski, Iwona Demko, Monika Drożyńska, Roman Dziadkiewicz, Arti Grabowski, Joanna Karpowicz, Ziemowit Kmieć, Karolina Kowalska, Przemek Krzakiewicz, Paweł Książek, Marcin Maciejowski, Cecylia Malik, Małgorzata Markiewicz, Bartek Materka, Kinga Nowak, Joanna Pawlik, Wilhelm Sasnal, Beata Stankiewicz, Witold Stelmachniewicz, Maria Wasilewska. Publikacja ma 176 stron i intrygującą okładkę, na której umieszczono reprodukcję z fotografii dokumentującej akcję Cecylii Malik wspinającej się na drzewa. Katalog zaczyna esej Magdaleny Drągowskiej "Historia Grupy Ładnie", w którym omówiona została geneza powstania Grupy Ładnie, a także pochodzenie nazwy według poszczególnych jej członków (a nie jest ona identyczna!); dowiedzieć się można czym był POM, a także poznać miejsca, które odegrały znaczącą rolę dla artystów z Grupy Ładnie (Roentgen, Klub Kulturalny, Teatr Bueckleina). Scharakteryzowana tu została twórczość Wilhelma Sasnala, Rafała Bujnowskiego oraz Marcina Maciejowskiego.  Kolejny esej autorstwa Agaty Pyzik "Krakowskie artystki zaangażowane" jest moim zdaniem najbardziej interesującą częścią katalogu (obok wywiadu z  Leszkiem Misiakiem). Znalazło się tu omówienie sztuki feministycznej generacji 1970-1979 i poszczególnych działań takich artystek jak Monika Drożyńska, zajmująca się haftem z hasłami politycznymi i uprawiająca "haft partyzancki", Iwona Demko kompilująca estetykę Barbie z pornografią, Cecylia Malik łącząca akcje feministyczne z ekologicznymi hasłami oraz osobna, indywidualna twórcza działalność Joanny Pawlik, która włącza problemy związane z niepełnosprawnością do twórczych dzialań o charakterze baśniowo-surrealnym. Autorka eseju zwraca uwagę na to, że artystki te, urodzone w latach 70. XX w. i wchodzące w dorosłe życie w latach 90., bardzo aktywnie angażują się w akcje polityczno-społeczne (np."Czarny Protest" związany z zakazem aborcji stał się kontekstem sztuki zaangażowanej Iwony Demko)  i wykorzystują do celów artystycznych social media. Kolejny tekst w katalogu to wywiad Delfiny Jałowik z profesorem krakowskiej ASP Leszkiem Misiakiem "Byłem osobą towarzyszącą moim studentom", z którego dowiadujemy się o podejściu pedagoga do studentów, o swobodzie twórczej i utalentowanych artystach, którzy "wyszli" z tej pracowni. Warto zacytować fragment wypowiedzi Leszka Misiaka: "W mojej pracowni każdy student miał prawo być sobą. Starałem się rozpoznać jego upodobania, zainteresowania i dyspozycje (nie tylko artystyczne). Marta Tarabuła dostrzegła to bardzo wcześnie i przychodziła na przeglądy semestralne oraz końcoworoczne.Wyłuskiwała co ciekawsze osoby i zapraszała je do współpracy ze swoją galerią" (katalog, str.60).
Niedawno w kilku krakowskich galeriach (na Akademii Sztuk Pięknych oraz w Nowohuckim Centrum Kultury) można było obejrzeć ekspozycje prac zarówno profesora Misiaka jak i jego uczniów, co pozwoliło uświadomić sobie jak diametralnie różne osobowości wykształcił.Czwarty tekst katalogu przygotowany przez Monikę Kozioł "Artyści  Krakowa w kolekcji MOCAK-u" omawia dzieła tych twórców, których prace znalazły się w stałych zbiorach krakowskiego muzeum i na wystawie "Artyści z Krakowa. Generacja 1970-1979" prezentowane były jako swoisty aneks  (prace Rafała Bujnowskiego, Karoliny Kowalskiej, Pawła Książka, Marcina Maciejowskiego, Małgorzaty Markiewicz, Bartka Materki, Joanny Pawlik i Wilhelma Sasnala) do głównej ekspozycji. Piąty tekst katalogu to esej Delfiny Jałowik i Moniki Kozioł "Krakowscy twórcy urodzeni w latach 70.", w którym autorki pokazują różnorodność generacji krakowskich artystów, z których niemal każdy porusza się odmiennymi drogami i penetruje odmienne możliwości artystycznego działania. Niezwykle interesujące są także mini-wywiady z artystami biorącymi udział w wystawie. Odpowiedzi na dwa pytania:"Czy inspiruje cię tradycja Krakowa? Jeśli tak, to w jaki sposób odzwierciedla się to w twoich pracach?" oraz "Jakie powinny być zadania sztuki?" - doskonale pokazują jakimi osobowościami są ci artyści, pozwalają poznać ich zdanie na temat sztuki i źródeł inspiracji. W katalogu umieszczono też sporo zdjęć, nie tylko z wystawy "Artyści z Krakowa. Generacja 1970-1979", ale też z ich pracowni. Trwająca właśnie mocakowska akcja odwiedzin w pracowniach artystów krakowskich jest doskonałym uzupełnieniem nie tylko samej ekspozycji, ale i katalogu, który umożliwia osobom zainteresowanym sztuką najnowszą przyjrzenie się z bliska temu, jak wyglądają kulisy powstania obiektów, instalacji, obrazów czy rzeźb prezentowanych w salach MOCAKu. Reasumując - katalog wydany z okazji wystawy posłużyć może do zapoznania się lub konfrontacji (w zależności od potrzeb czytającego), z twórczością krakowskich artystów już uznanych, często kształcących kolejne pokolenia i odnoszących  sukcesy na rynku sztuki (wystarczy  przywołać tu nazwisko Sasnala), zarówno w Polsce jak i za granicą. Jest przewodnikiem nie tylko po wystawie, ale też po "nazwiskach", które są znaczące w sztuce najnowszej.

Foto: mat.pras.MOCAK