Najlepsze katalogi do wystaw z 2017 r. - odc. 1



Nowy Rok zaczynam nowym cyklem. Będą to omówienia nowych katalogów do wystaw czasowych organizowanych w muzeach i galeriach. Miniony rok chciałabym jednak podsumować wspominając to co ukazało się na rynku wydawniczym i co jest dostępne do kupienia w muzealnych księgarenkach lub sklepikach internetowych. Wybrałam również najlepsze katalogi do ubiegłorocznych wystaw czasowych. Nie był to łatwy wybór, bo wydawnictw takich było sporo, niektóre wydane naprawdę pięknie i wzbogacone licznymi reprodukcjami, które pozwalają utrwalić lub zapoznać się z tym, co miłośnik sztuki lub zwykły zwiedzający, który trafił na wystawę, mógł obejrzeć, przestudiować, przeżyć. Przy wyborze zdecydowanie najistotniejsze było dla mnie to by dana publikacja służyła na długo, żeby można było ją wielokrotnie podczytywać, zaglądać, korzystać z niej. Ponadto aby napisana była przystępnie i zrozumiale, aby  zachęcała do zapoznania się z pracami pokazanymi na wystawie. Wybór był siłą rzeczy subiektywny i z pewnością każdy miłośnik sztuki gromadzący katalogi może taką listę stworzyć na własny użytek, wybierając tych artystów i te wystawy, które szczególnie go zainteresowały. Z uwagi na to, że odwiedzam głównie ekspozycje krakowskie i wrocławskie to właśnie z tych wystaw posiadam najwięcej katalogów.
W tym roku warto też odnotować, że interesujące katalogi ukazały się do wystawy "Frida Kahlo i Diego Rivera. Polski kontekst" w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, a także do wystawy "Pablo Picasso - wizerunek wielokrotny" w Zamku w Lublinie. Warszawskie Muzeum Narodowe wydało piękny, bogato ilustrowany katalog do wystawy poświęconej biedermeierowi oraz do ekspozycji "Miejska rewolta. Awangarda w zbiorach Muzeum Narodowego". Monumentalnym przedsięwzięciem było przygotowanie przez muzealników z wrocławskiego MN dwutomowego katalogu "Dawna grafika włoska" prezentującego kolekcję rycin ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, a także katalog do wystawy "Skarbiec. Złotnictwo katedry wrocławskiej" oraz katalog do ekspozycji "Moda na Cranacha". Obszerną publikacją jest także katalog wydany przez Muzeum Śląskie do wystawy "Między Montmartre'em a Montparnasse'em. Dzieła artystów polskich działających w Paryżu w latach 1900-1939, z kolekcji prywatnych". To tylko niektóre spośród licznych muzealnych wydawnictw, które w ubiegłym roku towarzyszyły wystawom czasowym. Z pewnością wiele katalogów pojawiło się również przy okazji wystaw czasowych w różnych  galeriach, jednak z uwagi na to, iż miały one najczęściej folderowy charakter nie brałam ich pod uwagę.

A zatem moja Najlepsza Dziesiątka Katalogów wystaw czasowych z 2017 r. wygląda następująco:

Numer 1 - katalog wystawy "Wyspiański" wydany przez Muzeum Narodowe w Krakowie
Numer 2 - katalog do wystawy "Konfiguracje" wydany przez ZPAP w Krakowie
Numer 3 - katalog do wystawy "#dziedzictwo"wydany przez Muzeum Narodowe w Krakowie
Numer 4 - katalog do wystawy "Stanisław K. Dawski" wydany przez Galerię Miejską we Wrocławiu
Numer 5 - katalog do wystawy "Artyści z Krakowa. Generacja 1970-1979" wydany przez MOCAK w Krakowie
Numer 6 - katalog do wystawy "Potęga awangardy" wydany przez Muzeum Narodowe w Krakowie
Numer 7 - katalog do wystawy Andrzeja Urbanowicza "Złodziej rowerów" wydany przez Galerię Miejską we Wrocławiu 
Numer 8 - katalog do wystawy "Onna - piękno-siła-ekstaza" wydany przez Muzeum Narodowe w Krakowie
Numer 9 - katalog do wystawy "Najcenniejsze. Kolekcja książąt Czartoryskich" wydany przez Muzeum Narodowe w Krakowie
Numer 10 - katalog do wystawy "Lubomir Tomaszewski. Nowy Jork, Paryż, Warszawa" wydany przez Art@Design Lubomir Tomaszewski Foundation



Numer 1 - katalog wystawy "Wyspiański. Katalog wystawy dzieł ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie" wydany przez Muzeum Narodowe w Krakowie.
Licząca 453 strony  polsko - angielska publikacja, pod redakcją Danuty Godyń i Magdaleny Laskowskiej z piękną okładką (reprodukcja pastelowego autoportretu Stanisława Wyspiańskiego), stanowi odbicie scenariusza wystawy. Jest podzielona na 7 części, które poprzedzone są kilkustronicowym kalendarium życia i twórczości Wyspiańskiego. Katalog wypełniony jest esejami omawiającymi poszczególne aspekty twórczości autora "Wesela", cytatami z dramatów i listów Wyspiańskiego. Dodatkowo  znajdują się w nim dwa niezwykle interesujące teksty:"Światło a projekty witraży. Jak chronić dzieła Wyspiańskiego w kontekście wyników badań fizycznych" Joanny Sobczyk, Julia M. Del Hoyo-Melendeza i Pawła Świta, omawiający wyniki badań naukowych i konserwatorskich (przy zastosowaniu najnowocześniejszych metod) nad kartonami do  witraży Wyspiańskiego oraz tekst "Dialog sztuki i przestrzeni" poświęcony aranżacji wystawy "Wyspiański" napisany przez jej twórcę Bartosza Haducha (szczególnie polecam przed obejrzeniem samej ekspozycji - w celach porównawczych - aby wyłapać wszystkie niuanse "architektury" stworzonej w celu ciekawszej prezentacji dzieł). W części I zatytułowanej identycznie jak sala na wystawie - "U mnie w domu" możemy obejrzeć wizerunki najbliższych artysty - jego dzieci (tę część otwiera  reprodukcja pastelu "Śpiący Mietek") i żonę Teofilę (są tu archiwalne zdjęcia przedstawiające ją z dziećmi oraz fotografie samych dzieci siedzących przy stole). Reprodukcje licznych rysunków ołówkiem i pasteli dodatkowo wzbogacono o zdjęcia przedmiotów znajdujących się w pracowni artysty takich jak: paleta, sztaluga czy zegarek kieszonkowy należący do Wyspiańskiego. Kolejne dwie części poświęcone są "Polybarwności kościoła franciszkanów". Część II dotyczy dekoracji malarskiej u franciszkanów, którą można obejrzeć na archiwalnych zdjęciach oraz na  reprodukcjach projektów wykonanych przez Wyspiańskiego. Dodatkowo omówione tu zostały projekty dekoracji  do kościoła w Bieczu. Część III poświęcona jest witrażom w kościele franciszkanów. Ten rozdział otwiera reprodukcja "Chrystusa na skrzydłach serafina". Omówione tu zostały m.in. studia  tuszem na papierze wykonane według malowideł Rafaela z loggi watykańskich oraz szkice ołówkiem poczynione przez Wyspiańskiego w kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. Część IV "Historia i pamiątki" dotyczy prac konserwatorskich podjętych przez Wyspiańskiego w kościele św. Krzyża w Krakowie. Z fragmentów listów dowiadujemy się jaki był stosunek Wyspiańskiego do kwestii odnawiania zabytkowych świątyń. Część V "Teatr narodu" zawiera omówienie prac do katedry lwowskiej, współpracy z Józefem Mehofferem, a także problemów z akceptacją projektów kartonów. Interesujące są również szczegóły dotyczące projektu przebudowy Wawelu (Akropolis) oraz prace typograficzne Wyspiańskiego (np. wyrafinowane winiety do czasopisma "Życie"), a także rysunki do "Iliady" Homera i projekty kostiumów do dramatu "Bolesław Śmiały". Ten rodział jak sądzę szczególnie zainteresuje osoby zainteresowane historycznym wątkiem w twórczości Wyspiańskiego oraz Wyspiańskim jako dramaturgiem. Część VI "Nie Paryż, tylko Kraków" opisuje podróże artystyczne, począwszy od tej wczesnej, gdy Wyspiański miał zaledwie 21 lat i za pieniądze zarobione na restauracji prezbiterium kościoła Mariackiego mógł zwiedzić m.in. Wiedeń, Wenecję, Mediolan, a także kilka miast francuskich, z Paryżem na czele. Jest to moja ulubiona część katalogu, w której dokładnie poznajemy też jak wyglądała pracownia artysty w stolicy Francji, a także jakie dzieła portretowe i pejzaże  powstały w Paryżu ("Ogród Luksemburski", "Barki na Sekwanie"). Ponadto są tu również zamieszczone reprodukcje pasteli wykonanych przez Wyspiańskiego już po powrocie z Paryża do Krakowa - np. słynne krakowskie widoki na Kopiec Kościuszki. Część VII "ARS-APOLLO" opisuje 3 realizacje z zakresu sztuki stosowanej: projekt aranżacji Świetlicy Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, dekoracje wnętrz krakowskiego Domu Lekarskiego oraz wyposażenie mieszkania państwa Żeleńskich przy ulicy Karmelickiej 6. Wnętrza te stanowią do dziś przedmiot podziwu, a witraż "Apollo. System Kopernika" zrekonstruowany na wystawie w gmachu głównym krakowskiego muzeum budzi zachwyt utrwalając opinię o Wyspiańskim jako genialnym projektancie witraży.
Reasumując - katalog do wystawy "Wyspiański" jest moim zdaniem nie tylko znakomitym źródłem wiedzy o artyście tak silnie związanym z Krakowem, ale stanowi też doskonały, bogato ilustrowany przewodnik po ekspozycji, pozwalając głębiej poznać okoliczności powstania prezentowanych dzieł. Warto dodatkowo uzupełnić swoją wiedzę na temat Stanisława Wyspiańskiego o wydaną w 2007 r. biografię artysty autorstwa Łukasza Gawła oraz najnowszą biografię "Wyspiański. Dopóki starczy życia" Moniki Śliwińskiej z 2017 r.

Kolejne katalogi z Najlepszej Dziesiątki będą omawiane w kolejnych odcinkach

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Brawurowa premiera "Manekinów" w Operze Wrocławskiej

"Staram się zbytnio nie intelektualizować swojego malarstwa" — wywiad z argentyńskim malarzem Alejandrem Mariottim

"Flamenco to sposób bycia, śmiechu...kochania..." – wywiad z artystą flamenco FARRU